Nên hay không nên cho trẻ học trước chương trình lớp 1?
Theo trào lưu hiện nay có nhiều bố mẹ cho con theo học các lớp luyện chữ, học trước chương trình trước khi bé vào lớp một. Cho bé học trước có phải là giải pháp tốt ?
Phải chăng nhiều bậc phụ huynh vì quá kỳ vọng ở con mình, quá lo lắng cho con em trước “cửa ải” lớp 1 nên cho con học đọc, học viết theo chương trình lớp 1 khi mới 5 tuổi?
Những cái lợi và cái không lợi khi cho con học trước khi vào lớp một :
Trong qui định của Bộ Giáo dục trẻ bắt đầu đi học khi đã sáu tuổi, như vậy quy định này có căn cứ vào sự phát triển của trẻ, tâm lý, khả năng tiếp thu được kiến thức khi đủ tuổi đi học. Nếu không thì đã qui định cho trẻ đi học lúc năm tuổi.
- Khi cho trẻ học trước chương trình khi chưa đủ sáu tuổi gây thiệt hại tới quá trình phát triển của bé, khi chính thức đi học nhiều bài trẻ đã biết gây thui chột hứng thú học tập của trẻ, giảm sự tự tin vì không được khen khi viết chữ khó nhưng đẹp, mất tính sáng tạo và tư duy của trẻ. Và cuối cùng là trẻ chán học không muốn đến lớp học tập nữa.
- Ở đa số các trẻ học trước sáu tuổi, khả năng tâm vận động chưa thật chín muồi, nên khi bé cầm bút viết trong một thời gian dài là bị quá sức so với tuổi của bé. Rồi những bài toán hiện nay của lớp một cũng hết sức phức tạp so với tầm tuổi này.
- Việc phải đến các lớp luyện chữ đẹp trước tuổi cũng ảnh hưởng đến sức khoẻ của trẻ. Ngồi viết nhiều có nhiều nguy cơ làm cho mắt mệt mỏi gây cận thị, loạn thị, ngoẹo đầu, ngọeo cổ, vẹo cột sống khi ngồi học không đúng tư thế.
Để đảm báo về mặt sức khoẻ cũng như tâm lý của trẻ khi vào học lớp một, các bậc cha mẹ nên có những chuẩn bị trước cho bé về tâm lý chuẩn bị thay đổi môi trường học tập, từ học mầm non được vui chơi thoải mái về thời gian và không gian vận động sang học tập ở môi trường mới học tiểu học, trong môi trường có kỷ luật, thời gian và không gian gò bó hơn trước. Để trẻ chuyển giai đoạn không làm ảnh hưởng đến tâm lý và khả năng học tập, bố mẹ nên cho bé tham gia vào các lớp kể chuyện sáng tạo, nhạc, vẽ ..các lớp phát triển khả năng trí tuệ, phát triển kỹ năng xã hội …
Nếu như trong trường hợp cho trẻ học trước, bố mẹ nên tham khảo cách dạy chữ cái và chữ số ở giáo viên chuẩn kiến thức. Khi trẻ đã thuộc mặt chữ và bảng số, khi vào học lớp 1 các trẻ đều có khả năng học thành công chương trình lớp 1.
Hình ảnh trẻ học chữ cái
Nguyên nhân nào mà các bậc cha mẹ lại chạy theo trào lưu này:
- Nỗi lo khi đến lớp đa số các bạn khác đều học trước chương trình nên khi đến lớp đã đọc thông, viết thạo nếu như con mình không học trước sẽ không theo kịp các bạn, sẽ bị cô giáo phê bình đọc và viết chậm không đảm bảo tiến độ học tập của lớp.
- Một cô không thể hướng dẫn chi tiết và tỉ mỉ cho tất cả các trò được, như vậy nỗi lo nếu như không được học trước, biết đọc, biết viết trước trẻ không theo kịp được chương trình.
- Nhiều bố mẹ cho rằng, khi cho con đi học trước khi vào lớp một giúp con thêm tự tin hơn khi vào lớp một vì đã được luyện viết chữ đẹp rồi sẽ theo kịp bạn bè.
- Cho con học trước theo trào lưu, khi trẻ chuẩn bị vào lớp một bố mẹ thường hay đi tham khảo bạn bè, những người có con đã học qua lớp một. Thấy mọi người đều cho con đi học trước, thôi thì lại cho con đi học trước, cái có lợi là con mình biết đọc, biết viết trước vừa tôt khi đến lớp cái gì con cũng đã biết trước rồi.
Chuẩn bị tâm lý tốt cho trẻ trước khi bước vào các lớp đầu cấp, nhất là các trẻ vừa bước qua bậc mầm non vào lớp 1 là vấn đề được nhiều phụ huynh quan tâm, lo lắng. Khi trẻ bắt đầu bước vào lớp 1 có nhiều vấn đề xảy ra và cần không ít thời gian để trẻ thích nghi. Nhiều trẻ vì ăn uống không hợp gây nôn oẹ, nhiều trẻ ngại tiếp xúc với bạn mới, không theo kịp việc học nên sợ đến trường.
Khác biệt giữa mầm non và tiểu học
Phần lớn những phản ứng của trẻ khi bước vào lớp 1 là do thay đổi môi trường mới, cô giáo mới, cách học mới, bạn mới… khiến trẻ chưa kịp thời thích nghi, bỡ ngỡ.
Ở bậc mầm non các em chơi nhiều hơn học, khi vào lớp 1 thì ngược lại, học nhiều hơn chơi. Do đó trong một tiết học ở lớp 1, bắt các em ngồi im lặng, lắng nghe cô giảng bài là việc làm không dễ. Đặc biệt, sự tiếp thu giữa các trẻ trong một lớp không đồng đều. Có em thì đã biết chữ rồi, có em chẳng biết gì cả”. Bên cạnh đó, việc lần đầu làm quen với nhiều môn học khiến cho trẻ phân tâm trong việc học bài, làm bài (nhất là môn tập viết vì đôi tay chưa khéo léo, còn lóng ngóng, vụng về); chưa quen ghi nhớ lời của giáo viên cũng như thiết lập mối quan hệ với bạn bè, thầy cô… cũng là những trường hợp phổ biến ở trẻ vào lớp 1.Trong khi mối quan hệ giữa giáo viên và trẻ ở bậc mầm non vô cùng gần gũi, mang đậm tình “mẹ-con” thì mối quan hệ này ở lớp 1 có giới hạn nhất định. Vì ở lớp 1, giáo viên có nhiệm vụ cung cấp cho trẻ các kiến thức khoa học và đánh giá trẻ dựa vào thành tích học tập là chủ yếu
Để chuẩn bị cho con một tâm thế tự tin khi chuyển sang môi trường mới - năm đầu tiên đi học, bố mẹ cần lưu ý
- Cho trẻ làm quen với cặp sách, đồ dùng học tập, cái bút, quyển sách của mình. Có thể hướng dẫn con biết chiếc bút mở nắp rất nguy hiểm, nên con viết xong cần đậy lại. Dạy con cách giở sách, cách ghi nhớ, cách xếp sách vở vào ngăn cặp, cách đeo cặp trên vai. Khi vào năm học, bố mẹ cũng cần quan tâm đến thời khóa biểu của con để cùng bé chuẩn bị sách, đồ dùng học tập theo đúng môn học mỗi ngày, tránh để trẻ ngày nào cũng phải mang quá nhiều thứ tới trường.
Ảnh hướng dẫn trẻ cách mở lắp bút, đậy lắp bút
- Hướng dẫn bé cách ứng phó với các tình huống ở trường như khi muốn đi vệ sinh và cách tự đi vệ sinh, lúc muốn nêu ý kiến... Quan trọng nhất là giúp bé hòa nhập với môi trường, tăng khả năng tự lập, tự biết giữ sức khỏe, khi nào cởi áo, mặc áo, lúc nào cần rửa tay...
- Dạy trẻ khả năng tập trung, để bé nhanh chóng làm quen với môi trường học mới. Khi con ở nhà, bố mẹ có thể tạo ra các cuộc thi như cả nhà kể chuyện cho nhau nghe, tập tô xem ai khéo hơn, nói về các chủ đề gần gũi với bé trong khoảng 30 phút...
- Giúp con làm quen với ngôi trường mới. Bố mẹ có thể dẫn bé tới trường, lớp mới vài lần trước khi con đi học thực sự. Hãy chỉ cho bé thấy lớp mới có những khác biệt như thế nào so với lớp ở trường mầm non của con. Chỉ cho con thấy những đồ vật đáng yêu ở nơi mới, một cây bàng xòe tán như chiếc ô che nắng, chiếc trống trường biết kêu "tùng tùng tùng" gọi các con vào lớp hay báo hiệu đến giờ chơi... Hãy giúp con cảm thấy môi trường mới có nhiều điều thú vị, gần gũi với bé.
- Khi con bắt đầu đi học, sau mỗi buổi, bố mẹ cần hỏi chuyện con về bạn bè, cô giáo, xem bé thích hay không thích gì nhất ở trường để biết cách giúp trẻ hào hứng tới lớp, dần khắc phục những khó khăn.